Faye Schulman urodzona na terytorium Polski w miejscowości Lenin (nazwa nie pochodząca od pseudonimu pzrywódcy bolszewików) przez ponad 2 lata II wojny światowej walczyła wraz z brygadą sowieckich partyzantów przeciwko nazistom w lasach blisko przedwojennej granicy polsko-sowieckiej (obecnie Białoruś). Aktualnie mieszka w Kanadzie.
W 1941 roku, po zajęciu przez Niemców wschodniej Polski, męska część żydowskiej populacji w wieku od 16 do 50 lat została wywieziona do obozu pracy w pobliskich Gancewiczach. Do maja 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla kobiet, dzieci i osób starszych. Faye Schulman z racji prowadzenia zakładu fotograficznego rozkazano wykonanie zdjęć do dowodów tożsamości i nagrania filmów dla nazistów.
12 sierpnia 1942 Niemcy zarządzili likwidację getta. Wszyscy Żydzi zostali wywiezieni ciężarówkami w okolice przygotowanych dołów i rozstrzelani. Faye udało się przeżyć, chociaż prawie cała jej rodzina zginęła. Wstąpienie w szeregi partyzantów było dla niej sposobem na przetrwanie.
„Wstąpiłam do partyzantki nie dlatego, że chciałam zabijać, ale dlatego, że chciałam przeżyć. Robiłam to, co musiałam, żeby zostać zaakceptowaną. Nie oczekiwałam na żadne wyjątkowe traktowanie tylko dlatego, że byłam kobietą. Udało mi się zachować swoje wartości. Tak naprawdę , boję się krwi i broni" - wspomina. Ponieważ mąż jej siostry był lekarzem, automatycznie uznano, że jest pielęgniarką. „Nie próbowałam im tłumaczyć, że nie jestem pielęgniarką. W partyzantce nie było najważniejsze zabijanie, ale utrzymanie przy życiu rannych, po to aby mogli dalej walczyć" .
Jednak nie zrezygnowała z robienia zdjęć: „Fotografowanie weszło mi w krew, ale nie zdawałam sobie wtedy sprawy, jak ważne staną się te fotografie. Gdybym wiedziała, robiłabym więcej zdjęć z akcji, jak wtedy, kiedy operowaliśmy w szczerym polu. Ocalały przede wszystkim fotografie pamiątkowe"
Autorka jest najprawdopodobniej jedyną osobą, która zdołała utrwalić na kliszy żydowskich partyzantów. Jej fotografie są zarazem dokumentalne i artystyczne, dramatyczne i narracyjne. Prace Faye udowadniają raz jeszcze, że historie pojedynczych osób najbardziej ukazują wymiar tego tragicznego okresu w historii.
Miejsca prezentacji wystawy
Szwajcaria: Zurich, 2009 r.,
Polska:
- Kraków - Żydowskie Muzeum Galicja - 2009/2010 r.
- Przemyśl, Przemyska Biblioteka Publiczna - 2011 r.
- Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski - 2011 r.
Wystawa równolegle podróżuje po Stanach Zjednoczonych.
Komisarz Małej Galerii MOK -Zofia Kolasa - na podst. materiałów z Żydowskiego Muzeum Galicja.
