Nasze wydawnictwa

luty, nr 2 (86) / 2000

Strona 10

Dr Kazimierz Gottfried Profesor I Państwowego Gimnazjum
i Liceum Męskiego w Jarosławiu (2)

 

W lipcu 1944 r. ewakuujące się przed ofensywą radziecką władze niemieckie wydają decyzje wywiezienia do Niemiec archiwum akt dawnych Jarosławia, a K. Gottfriedowi polecają przygotować je do wysyłki. Świadom niebezpieczeństwa zaprzepaszczenia historycznych dowodów polskości naszego miasta, podejmuje K. Gottfried śmiałą próbę oszukania okupantów. Na stację kolejową wysyła skrzynkę wypełnioną makulaturą gazetową, a drugą wypełnioną archiwaliami ukrywa w korytarzach podziemi. Wykrycie zmiany groziło mu łatwymi do przewidzenia konsekwencjami ze strony hitlerowców nasilających w Jarosławiu i okolicy terror i masowe egzekucje właśnie w ostatnim okresie, w obliczu nieuniknionej klęski. Tego również był świadom K. Gottfried. Udowodnił swój patriotyzm czynem, godnym wytrawnego konspiratora. Rychło po wyzwoleniu Jarosławia w dniu 27 lipca 1944 r. przystąpił do pracy na stanowisku kierownika muzeum jak i nauczyciela historii w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym. W wyniku starań uzyskał decyzję przeniesienia ekspozycji Muzeum do renesansowej, podcieniowej i zdobył attykę "kamienicy Orsettich". Rynek 4. Przedstawioną w 1947 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim rozprawą naukową pt. "Dzieje Jarosławia od czasów najdawniejszych do k. XVIII w." uzyskał doktorat nauk historycznych. Materiały do niej zbierane już w okresie międzywojennym opracowywał w okresie okupacji.

W nowej siedzibie Muzeum stopniowo rozszerzał ekspozycje w salach przyjmowanych po lokatorach, magazynach i sklepach, poprzez remonty i konserwację obiektu. Prowadzonej przez siebie placówce nadawał zaakceptowaną przez Ministerstwo Kultury i Sztuki specjalizację w kierunku badań naukowych i eksponowania kultury mieszczańskiej i etnografii małych miasteczek (Pruchnik, Radymno, Sieniawa i inne).

Konsekwentnie realizując hasło "Muzea uniwersytetami kultury" kładł duży nacisk na pracę wystawienniczooświatową nawiązując kontakty z innymi muzeami, integrując ją ściśle z działalnością Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia.

Osobny rozdział w życiu dr Gottfrieda stanowi jego niespełna 40-letnia działalność pedagogiczna, począwszy od pierwszej posady w Rzeszowie w latach 1930-1933, następnie w Gimnazjum Kupieckim, Szkole Handlowej, wreszcie w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Jarosławiu w latach 1944-69. Dał wiele dowodów przywiązania do zawodu nauczycielskiego i młodzieży. Był pedagogiem zdobywającym szacunek uczniów nie tylko głęboką wiedzą, lecz i doskonałą metodą jej przekazywania.

Ale zarówno praca w szkole jak i w Muzeum jarosławskim nie wystarczały mu. Szczególnie wiele pracy poświęcił Stowarzyszeniu Miłośników Jarosławia, którego aktywnym członkiem Zarządu był we wszystkich kadencjach. Organizował w nim posiedzenia naukowe, na których omawiano wiele interesujących społeczeństwo tematów i problemów, m.in. związanych z przeszłością Jarosławia oraz dokumentacją współczesnych wydarzeń, przemian i rozwojem miasta. Prelegantami bywali niejednokrotnie specjaliści różnych dziedzin i naukowcy-pracownicy PAN, uniwersytetów, muzeów, czy innych instytucji i towarzystw naukowych w Polsce. Dał się też poznać jako zaangażowany długoletni działacz Oddziałowej i Okręgowej Komisji Krajoznawczej oraz Opieki nad Zabytkami i Ochrony Przyrody Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Odbył po Polsce szereg wędrówek pieszych w towarzystwie nestora polskiej turystyki dr Mieczysława Orłowicza, z którym łączyły go więzy wspólnych celów i długoletniej przyjaźni. Ślady swej działalności pozostawił też w Polskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Przemyślu i innych, których cele i zadania zawsze były mu bliskie. Wszystko co czynił, czynił z charakterystyczną dla niego sumiennością i odpowiedzialnością, skoncentrowany zawsze na swej wielokierunkowej działalności społecznej i pracy. Efektem jej jest szereg prac i artykułów naukowych jakie pozostawił po sobie:

  1. Miasta prusko-pomorskie a Polska w XIV i XVI wieku Kraków 1927 (praca magisterska).
  2. Szkolnictwo w dawnym Jarosławiu. Jarosław 1934, w pr. zb. "Księga pamiątk. 50-lecia I Gmin".
  3. Jezuici w Jarosławiu. Jarosław 1933, wyd. Muzeum Miejskiego.
  4. Kościół i Klasztor OO. Reformatów w Jarosławiu, Jarosław nakł. Klasz. OO. Ref.
  5. Jarosław w XVIII w. Jarosław 1938, wyd. Muz. Miejskiego.
  6. Ilustrowany przewodnik po Jarosławiu. Jarosław 1937, wyd. Stow. Miłośników Starego Jarosławia.
  7. Anna Ostrogska wojewodzina wołyńska. Jarosław 1939, wyd. Muz. Miejsk.
  8. Jarosław od czasów najdawniejszych do końca XVIII w. Jarosław 1947 (praca doktorska, rkp.)
  9. Jarosław w okresie Wiosny Ludów. Rzeszów 1948, w pr. zb. "Rzeszowskie w dobie Wiosny Ludów".
  10. Jarosław i okolice. Wyd. I Warszawa 1945 "Sport i Turystyka".
  11. Świątynia Mariańska w Jarosławiu, Jarosław 1955 (rkp.).
  12. Jarosław. Studium urbanistyczne do zagospodarowania przestrzennego miasta.. Współautor T. Zagrodzki. Warszawa 1945, P.P.PKZ (rkp.).
  13. Rola planu lekcyjnego w nauczaniu historii. Rzeszów 1957.
  14. Studium historyczne kamienic rynkowych w Jarosławiu, nr 12, 13, 14, 19, 20. Warszawa 1959, P.P.PKZ (rkp.).
  15. . Jarosław i okolice. Wyd. II. Warszawa 1959, "Sport i Turystyka".
  16. Jarosław w okresie powstania 1863 roku. Rocznik SMJ 1961.
  17. Dzieje miasta Jarosławia. Jarosław-Warszawa 1962 (rkp.).
  18. Muzeum w Jarosławiu, jego dzieje i zbiory. J-w, Rocznik SMJ 1962.
  19. Pogranicze województwa rzeszowskiego w okresie powstania styczniowego. Przemyśl, Rocznik TPN 1963.
  20. Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia w 30-lecie. Jarosław, Rocznik SMJ 1964.
  21. Z przeszłości jarosławskiego szkolnictwa. J-w, Rocznik SMJ 1964.
  22. Z przeszłości Radymna. Przemyśl, Rocznik TPN 1964.
  23. Życie muzyczne w dawniejszym Jarosławiu. Jarosław, Rocznik SMJ 1965.
  24. Z historii ziemi jarosławskiej. Z wędrówek po ziemi jarosławskiej. W pr. zb. Ziemia Jarosławska, Kraków 1966, W.A.G.
  25. Kościuszko w Jarosławszczyźnie, Rocznik SMJ 1966.
  26. Dynów. Jarosław. Pruchik. Radymno. Sieniawa. Hasła w pr. zb. Miasta polskie w Tysiącleciu, t. II. Wrocław, Kraków, Warszawa 1967, Ossolineum.
  27. Z dziejów Sieniawy. Jarosław 1967 (rkp.)
  28. Ks. Franciszek Siarczyński, dziejopis jarosławski. Jarosław, Rocznik SMJ 1967-1968.
  29. Jarosław na progu współczesności. Jarosław, Rocznik SMJ 1969-1971.
  30. Z minionych wieków powiatu. W pr. zb. Jarosław w PRL, Rzeszów 1972.
cd. str.11
Copyright © 2014 Urząd Miasta Jarosławia, ul. Rynek 1, 37-500 Jarosław
Tel.: +48 16 624 87 00, faks: +48 16 624 87 65