Aktualności / wydarzenia

Trwa rewitalizacja płyty rynku

Na płycie jarosławskiego rynku Wykonawca realizuje kolejne etapy inwestycji zgodnie z harmonogramem. Pracom ziemnym prowadzonym pod stałym nadzorem archeologicznym towarzyszą odkrycia, które dostarczają ciekawych informacji na temat dawnego życia w naszym mieście. W ostatnim czasie na głębokości 240 cm odnaleziono dwie dobrze zachowane wodociągowe drewniane rury, z wydrążonym wnętrzem i z zachowanym pełnym łączeniem obu elementów. Odkrycie wskazuje na ówczesną zamożność i wysoki poziom cywilizacyjny Jarosławia. Udogodnienia takie nie były wówczas normą w miastach tej wielkości. Podobne znaleziono w Pleszewie w 2018 r. oraz w Bydgoszczy. Ciekawostką jest, że te odnalezione w Jarosławiu są kompletne, z zachowaniem systemu łączenia ich zarówno wzdłuż, jak i układania dodatkowych nad nimi.

Rury biegły od strony studni w kierunku południowo-zachodnim. Jednym z największych i najbardziej rozbudowanych wodociągów na obszarze Polski (a prawdopodobnie także Europy) był wówczas wodociąg gdański. Pierwszy, jak donoszą źródła pisane, powstał już w XIV w. (w niektórych miastach, jak np. we Wrocławiu w XIII w.). Woda w takim wodociągu była poruszana siłą grawitacji. Wówczas nitką magistralną był zbudowany przed 1338 r. przez Krzyżaków Kanał Raduński. Rury nie wykonywano, jak często się dzisiaj sądzi, z dębiny, lecz z pni sosnowych, które doskonale się do tego nadawały ze względu na swój długi i wyjątkowo prosty pień. Drewniane rury wodociągowe miały wzdłużny, centrycznie wydrążony kanał o okrągłym przekroju, w którym płynęła woda. Poszczególne elementy były scalane metalowymi (ołowianymi, brązowymi i żelaznymi) złączami mającymi kształt (szczególne w późniejszym okresie) krótkiej rury z okrągłymi kołnierzami na obu końcach. Kołnierze dookoła swoich brzegów miały otwory, dzięki którym można było złącze przybić gwoździami do czoła drewnianej rury. Jarosławskie rury wodociągowe miały takie zakończenia z jednej strony i łączyły się z kolejną w formie zaciskowej dzięki podwójnym obręczom metalowym uszczelniającym łączenie. Dla uszczelnienia zastosowano również drewniane łączniki. Gatunki drewna dobierano tak, aby łączniki pęczniały bardziej niż okalająca je rura, co miało zapewnić szczelność konstrukcji - wyjaśnia sprawująca nadzór archeologiczny nad inwestycją Monika Broszko.

Jeden element ma długość 240 cm, drugi 430 cm. Wstępne datowanie wskazuje na przełom XVI i XVII w. Dokładniejsze badania określające rodzaj i wiek drewna, z jakiego zostały wykonane rury, zostaną przeprowadzone w późniejszym etapie prac. Rury zostały zabezpieczone przed czynnikami zewnętrznymi i zostaną najprawdopodobniej w późniejszym czasie oddane do konserwacji, która potrwa wiele miesięcy - dodaje Pani archeolog.

W trakcie prac natrafiono również na fragment trzech poziomów rynku: drewniany (niestety bardzo źle zachowany) datowany najprawdopodobniej na pocz. XVII w., drugi młodszy wykonany z kamieni okrąglaków granitowych  i porfirowych o rozmiarze od 20 cm do 50 cm w kolorze szarym i bordowym ułożonym na przywiezionym mułkowym piasku. Czas powstania tego poziomu wstępnie określono na początek XVIII w. Ostatni poziom zachował się w wielu miejscach jako warstwa gruzu ceglanego i ziemi. Natrafiono również na liczny materiał zabytkowy świadczący o dawnym życiu mieszkańców miasta w postaci fragmentów szklanych kieliszków, glinianych naczyń, czy fragmentów kafli piecowych. Wszystko datowane jest na XVII i XVIII w.

Wykonawcą inwestycji jest Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „WOLSKI" z Kluszkowiec, które posiada duże doświadczenie w tego typu pracach. Zrealizowało mnóstwo obiektów użyteczności publicznej: m.in. 16 stacji warszawskiego metra, budynek główny dworce PKP w Kielcach i Tczewie, wnętrze budynku Polsatu w Warszawie, posadzki w "Galerii Łódzkiej", czy w "Galerii Kraków", rewitalizację rynku w Nowym Targu, Daleszycach, Bystrzycy Kłodzkiej, Placu Niepodległości w Krakowie, rynku w Starym Sączu, Jaworze i Bieczu i wiele innych. Ciekawostka jest fakt, że ponad 30 lat temu firma solidnie wykonała prace kamieniarskie na rzecz Kolegiaty Jarosławskiej. Prowadzony obecnie I etap prac rewitalizacyjnych ma się zakończyć do 15 października 2021 roku i będzie kosztował 9 280 000 zł. Obejmuje on część południową tj. od strony wejścia do Ratusza oraz część zachodnią tj od placu Świętego Michała, jednak bez tego placu. 

 

Kancelaria Burmistrza Miasta
(07.04.2020 | aktualizacja 07.04.2020 11:14)
Copyright © 2014 Urząd Miasta Jarosławia, ul. Rynek 1, 37-500 Jarosław
Tel.: +48 16 624 87 00, faks: +48 16 624 87 65