Nadciśnienie tętnicze (hipertonia) należy do najpowszechniejszych chorób cywilizacyjnych i jest jednym z głównych czynników ryzyka poważnych schorzeń układu krążenia, takich jak zwapnienie tętnic, zawał serca czy udar mózgu.
Ciśnienie tętnicze jest to siła nadawana strumieniowi krwi w tętnicach przez serce, umożliwiająca jej przepływ przez wszystkie narządy i tkanki, nawet te położone powyżej serca. Wartość ciśnienia tętniczego podawana jest w postaci dwóch liczb, np.: 135 na 85 (135/85) milimetrów słupa rtęci (mm Hg). Pierwsza liczba oznacza ciśnienie tętnicze skurczowe (w czasie skurczu mięśnia serca) a drugie rozkurczowe (w czasie, gdy serce „odpoczywa", czyli jest w stanie rozkurczu, co zazwyczaj trwa kilkaset milisekund). Prawidłowe ciśnienie tętnicze wynosi poniżej 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego i poniżej 90 dla ciśnienia rozkurczowego.
Nadciśnienie tętnicze dotyczy 20%
populacji światowej (również polskiej). Występuje najczęściej u dorosłych, w
związku z tym w populacji dorosłych nadciśnienie tętnicze ma 40% osób, a więc
ok. 7 mln Polaków. Nie wszyscy, a właściwie tylko połowa z nich zdaje sobie z
tego sprawę. Wynika to z nieświadomości społeczeństwa, ale przede wszystkim
z braku pomiarów ciśnienia tętniczego w trakcie rutynowych lub odbywających się
z przyczyn innych niż kardiologiczne wizyt lekarskich.
Zwiastunami
nadciśnienia tętniczego często są bóle głowy (najczęściej w okolicy potylicy),
krwawienia z nosa, zawroty głowy, pogorszenie tolerancji wysiłku, łatwe
męczenie się
i zaburzenia snu. Wielokrotnie pierwszym objawem klinicznym jest pogorszenie widzenia.
Często objawy pojawiają się dopiero w postaci powikłań narządowych
nadciśnienia. Chorzy
z nadciśnieniem tętniczym powinni regularnie mierzyć ciśnienie tętnicze krwi.
Główne zasady pomiarów domowych:
- pomiar wykonuj o stałej porze, najlepiej przed kolejną
dawką leku, a w przypadku wątpliwości również 2-3 godziny po przyjęciu leku,- zapisuj również tętno (puls) jeżeli aparat umożliwia
taki pomiar, jeżeli nie, poproś lekarza, aby nauczył Cię mierzyć częstość
serca,
- używaj aparatów sprawdzonych, z certyfikatami; mogą być
automatyczne,
- sprawdź, czy mankiet nie jest za duży albo za mały,
- ciśnienie powinno być zawsze mierzone na tym samym
ramieniu, w pozycji siedzącej, z ręką spoczywającą swobodnie na blacie stołu czy biurka, na wysokości serca.
Czynniki zwiększające ryzyko nadciśnienia to:
- nadwaga,
- wysokie spożycie soli,
- palenie papierosów,
- picie alkoholu,
- stres,
- mała ilość ruchu,
- obciążenie rodzinne (dziedziczenie),
- ciąża.
Dzięki właściwemu leczeniu można uniknąć powikłań nadciśnienia tętniczego. Istnieją zasadniczo dwa sposoby radzenia sobie z wysokim ciśnieniem tętniczym tzw. metody niefarmakologiczne i farmakologiczne. Leczenie farmakologiczne czyli regularne przyjmowanie leków jest rozpoczynane i kontrolowane przez lekarza, który zapisze niezbędne leki i wyjaśni sposób ich dawkowania. Metody niefarmakologiczne są nie mniej skuteczne i równie ważne, a prostsze i tańsze, mogą i powinny być stosowane przez wszystkich chorujących na nadciśnienie tętnicze i tych, którzy obciążeni są czynnikami ryzyka wystąpienia nadciśnienia.
Pojęcie niefarmakologicznego leczenia nadciśnienia obejmuje:
- zmniejszenie wagi ciała i utrzymywania właściwej masy
ciała,
- odpowiednią dietę z obniżoną zawartością soli,
- podjęcie aktywności fizycznej,
- zaprzestanie palenia tytoniu,
- ograniczenie ilości spożywanego alkoholu,
- walkę ze stresem.
Metody
tak zwanego niefarmakologicznego (to znaczy bezlekowego) leczenia nadciśnienia
tętniczego są jednocześnie metodami jego zapobiegania. Zdrowy styl życia to
najlepsza ze znanych metod zmniejszających ryzyko wystąpienia nie tylko
nadciśnienia tętniczego ale również chorób serca, osteoporozy, nowotworów.
Skuteczność leczenia niefarmakologicznego została potwierdzona. Wykazano, że
przy nieprawidłowej masie ciała zmniejszenie jej o 10 kg obniża skurczowe
ciśnienie krwi o 5-20 mm
Hg; ograniczenie spożycia soli do 4,35-6 g/dobę powoduje przeciętny spadek
ciśnienia tętniczego o 2-8 mm
Hg, a regularna aktywność fizyczna pozwala obniżyć ciśnienie tętnicze o 4-9 mm Hg.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Jarosławiu
lek. med. Beata Mędrala
Źródła:
http://www.nadcisnienietetnicze.pl
www.lecznadcisnienieskutecznie.pl
